Het ontstaan van een nieuwe kloostertekening

Van alle 21 kloosters komt er een nieuwe tekening. Hoewel geprobeerd wordt de waarheid zo dicht mogelijk te benaderen zal het altijd een reconstructie blijven. Er zijn geen volledige bouwtekeningen overgeleverd en foto’s zijn er evenmin. De tekeningen zijn in eerste instantie gebaseerd op de volgelvluchtkaart aangevuld met tekeningen uit later tijd van dat wat nog bleef bestaan en informatie uit documentatie en archeologisch onderzoek. Met deze reconstrueren we de 21 kloosters opnieuw.

Om te voorkomen dat dezelfde fouten met de verhoudingen opnieuw worden gemaakt zijn eerst alle kavels ter plekke nauwkeurig opgemeten. Op deze wijze kennen we de exacte omvang van een klooster. Daar waar nieuwe straten over de kloosterpercelen zijn gerooid en woningen gebouwd kunnen de oorspronkelijke maten soms iets afwijken. Als de fysieke opmeting is gedaan kan begonnen worden met de omtrek van het klooster vast te leggen en vervolgens de gebouwen in te tekenen.

Nevenstaand is het Margarethaklooster als voorbeeld genomen. Dit klooster stond waar nu in de Nes het Vlaams Cultureel Centrum De Brakke Grond is gevestigd. De kloosterkerk (1) stond op het huidige plein vóór de Brakke Grond. De steeg tussen de twee kloostervleugels bestaat nu nog als Engelse Poortsteeg en vinden we terug aan de Oudezijds Voorburgwal, nu afgesloten met een mooie hardstenen poort met de tekst: DE BRAKKE GROND en ANNO 1624

De indeling van het kloostercomplex en de plaats van de gebouwen is op basis van de vogelvluchtkaart. Met uitzondering van een deel van de steeg is inmiddels alles overbouwd en niet op een andere manier te achterhalen, met uitzondering van de kloosterkerk. Deze is na de opheffing van het Margarethaklooster in gebruik genomen als vleeshal en om die reden tot 1781 blijven staan. Omdat de vleeshal een belangrijk openbaar gebouw was, is het geregeld getekend in de 18e eeuw. Met uitzondering van gewijzigde raampartijen is dit gebouw nog goed als kloosterkapel te herkennen.

De Vleeshal
Kloosterkapel westzijde
Kloosterkapel zuidzijde

De plattegrond en de gevelwanden van de gebouwen worden handmatig getekend. Wanneer de tekening gereed is, wordt dit in een computerprogramma omgezet naar een 3D-model. Hier worden in alleen met simpele lijnen de gebouwen met raampartijen en dakkapellen weergegeven. Vervolgens zoekt men, door het 3D model te draaien, de optimale zichthoek waarbij het kloostercomplex op z’n fraaist uitkomt. Dit wordt dan uiteindelijk de basis van de tekening. Hieronder vier fasen van lijntekening tot illustratie

Fase 1. De driedimensionale weergave
Fase 2. Handmatig aanbrengen van details
Fase 3. De uitgewerkte tekening
Fase 4. Definitief resultaat

Aan het nevenstaande detail van de kapel van het Margarethaklooster is te zien hoe gedetailleerd deze, maar straks alle 21 kloosters worden weergegeven.

Het productieproces vanaf de computeranimatie geschiedt volledig handmatig met potlood en aquarelpotloden. De illustrator heeft per tekening een kleine zestig uur nodig om tot het uiteindelijke resultaat te komen.

In het boek over alle 21 kloosters van Amsterdam komen deze tekeningen terug over een dubbele pagina afgedrukt. Maar dat niet alleen. Samen met de publicatie van het boek worden alle originele tekeningen opgenomen in de beeldbank van het stadsarchief te Amsterdam. Ook worden ze zorgvuldig gedigitaliseerd om ze daarna te koop aan te bieden. De reproducties worden afgedrukt op speciaal museumpapier, sterk en stevig met een hoge kleurechtheid garantie.