Het Reguliersklooster buiten Amsterdam

Wellicht een teleurstelling, maar van het Reguliersklooster is echt helemaal niets terug te vinden. Dat wil zeggen dat we, in tegenstelling tot de andere twintig kloosters, de locatie niet exact aan kunnen wijzen. Echter met een uitzondering, en dat is de plek waar de kloosterkerk heeft gestaan.

In 1666, het klooster is dan al ruim honderd jaar verdwenen wordt de grachtengordel, tijdens de vierde uitleg van Amsterdam, doorgetrokken tot over de Amstel. Tijdens het graven van de Keizersgracht stuit men op een zware paalfunderingen ter hoogte van de huidige Utrechtsestraat. Maar voordat deze vondst definitief onder de Keizersgracht verdwijnt wordt de aangetroffen situatie op papier vastgelegd. En zo weten we exact waar het klooster heeft gelegen. Met de kerk als oriëntatiepunt en met een studie tekening van Cornelis Anthonisz uit 1532 is het mogelijk geweest het hele kloostercomplex te reconstrueren.

De Regulieren wonen eerst een korte tijd in een huis aan de Oudezijds Voorburgwal ter hoogte van de huidige Kuiperssteeg. Daarna vestigen ze zich buiten Amsterdam langs de Amstel die in die tijd nog een stuk breder dan nu. Hun terrein behoort niet tot het rechtsgebied van Amsterdam van dat van Nieuwer Amstel. De naam van hun klooster luidt daarom ook voluit Convent der Kanunniken van Sint Jan de Evangelist ter Nieuweramstel. Ze hebben bij hun stichting de pech dat op dat moment ook het Karthuizer klooster wordt gesticht. De Karthuizers hebben heel goede connecties met de rijke elite van Amsterdam en worden financieel sterk bevoordeeld. Dit gaat ten koste van de geldstromen naar de Regulieren. Toch weten ze een aardig complex neer te zetten maar ook onbeschermd buiten de stad. In 1420 verschanst zich een Utrechts leger zich in het klooster om van daaruit de stad te beschieten. Dat ze het complex na vertrek niet ongeschonden achterlaten is duidelijk. In 1512 wordt het klooster bezet door Gelderse legers. Amsterdam weet ze te verjagen door met kanonnen dwars door het klooster te schieten. Toch weten de Regulieren de schade weer te herstellen maar dit is slechts van korte duur.

In de late middag van 13 oktober 1532 breekt er brand uit in het klooster en vrijwel het gehele complex brandt daarbij af. Er gaan geruchten dat de brand aangestoken is want het schijnt dat de brand op vier hoeken tegelijk is begonnen. Wie de daders zijn geweest is nooit opgehelderd. De Regulieren verzoeken de stadsregering om hun klooster binnen de veste weer te mogen herbouwen, maar dit wordt door de stad geweigerd. Daarop vertrekken de Regulieren naar hun andere klooster in Heiloo bij Alkmaar.

Lees straks het hele verhaal van de Regulieren in het boek “Gebed Zonder End”